Τα τρόφιμα είναι φυτικής ή ζωικής προέλευσης και αποτελούν σύνθετα μίγματα διαφορετικών συστατικών. Περιέχουν:

- Ενέργεια: Κάθε τροφή έχει δική της ποσότητα ζωτικής ενέργειας. Όσο μεγαλύτερη τόσο πιο ωφέλιμη είναι για την υγεία μας.

- Θρεπτικά συστατικά για να βοηθήσουν το σώμα να αναπτυχθεί, να διατηρηθεί και ναεπισκευαστεί

- Νερό, χωρίς το οποίο δεν θα υπήρχε ζωή, και πολλά συστατικά που βοηθούν το σώμα να αναπληρώσει τις καθημερινές απώλειες φυσιολογικά.

- Έναν πολύ μεγάλο αριθμό συστατικών που επηρεάζουν την υφή, τη γεύση και το χρώμα, καθιστώντας τα ελκυστικά και άρα ευχάριστα για κατανάλωση.

Θρεπτικά συστατικά

Τα θρεπτικά συστατικά διακρίνονται σε δύο ομάδες θρεπτικών συστατικών:

- τα μακροθρεπτικά συστατικά και

- τα μικροθρεπτικά συστατικά.

Μακροθρεπτικά συστατικά

Μακροθρεπτικά συστατικά είναι:

1. οι πρωτεΐνες,

2. τα λιπίδια (λίπη) και

3. οι υδατάνθρακες.

Είναι τα κύρια συστατικά της διατροφής και αποτελούν είτε τα βασικά συστατικά από τα οποία «κτίζεται» το σώμα μας (οι πρωτεΐνες και τα λίπη αποτελούν συνήθως το 44% και το 36% του ξηρού βάρους του σώματος αντιστοίχως – τα παραπάνω ποσοστά έχουν υπολογιστεί χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το νερό που περιέχει το σώμα μας) είτε τα καύσιμα για τις λειτουργίες του οργανισμού (οι υδατάνθρακες και τα λίπη καλύπτουν, υπό ιδανικές συνθήκες, το 55% και το 30% της ενέργειας μας, αντιστοίχως).Το νερό είναι επίσης ένα μακροθρεπτικό συστατικό, αλλά επειδή δεν «θρέφει» τον οργανισμό (δεν παρέχει ούτε ενέργεια ούτε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά), συχνά δεν θεωρείται μακροθρεπτικό συστατικό. Παραμένει ωστόσο το πιο σημαντικό συστατικό του

σώματός μας, ποσοτικά και ποιοτικά. Όχι μόνο συνιστά το 60% του συνολικού σωματικού μας βάρους, αλλά είναι και το συστατικό εκείνο η απώλεια του οποίου, ακόμη κι αν είναι σχετικά μικρή, έχει τις σημαντικότερες επιπτώσεις.Γενικά, απώλεια της τάξεως του 8% του νερού που περιέχεται στο σώμα μας είναι αρκετή για να προκαλέσει σοβαρότατα προβλήματα υγείας. Το αντίστοιχο ποσοστό για τις πρωτεΐνες είναι 15% (το αμέσως πιο σημαντικό), ενώ για τα λίπη 90% (το λιγότερο σημαντικό συστατικό).

Μικροθρεπτικά συστατικά

Τα μικροθρεπτικά συστατικά, αντιθέτως, παρέχουν σχεδόν μηδενική ενέργεια, αλλά είναι σημαντικοί συμπαράγοντες για τη λειτουργία του μεταβολισμού. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν κυρίως:

- οι βιταμίνες (π.χ. A, B, C, D, E και K)

και

- τα ανόργανα στοιχεία, τα οποία χωρίζονται στα κύρια ανόργανα στοιχεία (π.χ. ασβέστιο και φώσφορος) και στα ιχνοστοιχεία (π.χ. σίδηρος, ψευδάργυρος, σελήνιο και μαγγάνιο). Μολονότι τα συστατικά αυτά είναι απαραίτητα σε πολύ μικρές ποσότητες, πρόκειται για πολύ σημαντικά διατροφικά συστατικά.

Οι διεργασίες της ανάπτυξης, της παραγωγής ενέργειας και πολλές άλλες φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού δεν θα ήταν δυνατές χωρίς τα συστατικά αυτά. Οι απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά διαφέρουν για τις διαφορετικές ηλικίες και στάδια της ζωής· παραδείγματος χάριν, κατά τη διάρκεια της ταχείας ανάπτυξης στην εφηβεία και κατά την εγκυμοσύνη, οι άνθρωποι χρειάζονται περισσότερες πρωτεΐνες και ανόργανα στοιχεία.

Τα μεταλλικά στοιχεία λοιπόν είναι απαραίτητα, σε ελάχιστες ποσότητες, για τη λειτουργία χιλιάδων ενζύμων, των βιταμινών, για τη παραγωγή πρωτεϊνών και πολλών άλλων λειτουργιών μέσα στο σώμα.

Για να αφομοιωθούν όμως θα πρέπει να επεξεργαστούν κατά μήκος της τροφικής αλυσίδας.

1. Τα φυτά προσλαμβάνουν μεταλλικά στοιχεία από το χώμα, προσθέτουν ένα μόριο άνθρακα σε αυτά και τα μετατρέπουν από ανόργανα σε οργανικά στοιχεία.

2. Τα μεταλλικά στοιχεία στην οργανική τους μορφή, είναι πλέον ικανά να απορροφηθούν από οργανισμούς που βρίσκονται ψηλότερα στη τροφική αλυσίδα.

Κατά συνέπεια, η υγεία σχετίζεται με τη βέλτιστη πρόσληψη τόσο μακροθρεπτικών όσο και μικροθρεπτικών συστατικών. Η ανεπαρκής ή η υπερβολική πρόσληψή τους μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Στις μέρες μας, τα κυριότερα διατροφικά προβλήματα σχετίζονται είτε με υπερβολική πρόσληψή μακροθρεπτικών συστατικών (υδατάνθρακες, λιπίδια, πρωτεΐνες) είτε με ανεπαρκή πρόσληψη μικροθρεπτικών συστατικών (βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία,ιχνοστοιχεία).

Τι πρέπει να κάνω για να έχω μία διατροφή πλήρη σε θρεπτικά συστατικά;

Πηγές: www.eufic.org, Βιβλίο «Ακραία Τοξικά φαινόμενα» του Dr. HowardW. Fisher, B. Sc., Ed., D.C.